Có thể 100% hải sản xuất khẩu sang EU sẽ bị kiểm tra. Tổng cục Thủy sản vừa nhận được quyết định của EU về việc sẽ áp dụng thẻ vàng với hải sản của Việt Nam. Quyết định này, có thể khiến 100% lô hàng hải sản Việt Nam xuất khẩu sang EU bị kiểm tra.
Có thể 100% hải sản xuất khẩu sang EU sẽ bị kiểm tra
Tại buổi thông tin cho báo chí diễn ra chiều nay 25-10, bà Nguyễn Thị Trang Nhung, Phó vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Hợp tác quốc tế, Tổng cục Thủy sản cho hay, Ủy ban châu Âu áp dụng biện pháp thẻ vàng chỉ với sản phẩm khai thác trên biển; không áp dụng cho sản phẩm thủy sản từ nuôi trồng của Việt Nam. Trong thời gian này, hoạt động vận chuyển quốc tế, xuất khẩu hải sản vẫn được diễn ra bình thường.
“Tuy nhiên, quyết định này sẽ làm tăng tuần suất kiểm tra hồ sơ nguồn gốc hải sản nhập khẩu từ Việt Nam, có thể lên đến 100%. Điều này sẽ dẫn đến thời gian lưu kho tăng, phát sinh chi phí kiểm tra, chi phí lưu kho đối với doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu vào thị trường EU”, bà Trang nói.
Bên cạnh đó, việc này cũng có khả năng gây tâm lý lo ngại đến các nhà nhập khẩu ở các thị trường khác, đặc biệt là đối với các thị trường nhập nguyên liệu của Việt Nam để tái xuất sang thị trường EU hoặc Mỹ và các nước có quy định áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp chống khai thác IUU (hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không có báo cáo và không được quản lý).
Tuy nhiên, theo Tổng cục Thủy sản, xuất khẩu hải sản sang EU không đáng kể trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Tổng giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang các thị trường khoảng hơn 7 tỉ đô la Mỹ. Trong đó, giá trị xuất khẩu thủy sản đạt khoảng gần 2,2 tỉ đô la Mỹ và xuất khẩu thủy sản sang EU chiếm khoảng 29,4% (tương đương khoảng hơn 350 triệu đô la Mỹ).
Tại hội thảo cuối tháng 9 tại TPHCM, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản cho hay, nếu EU rút thẻ vàng, tất cả container xuất khẩu sang EU đều sẽ bị kiểm tra và sẽ mất khoảng 3-4 tuần. Như vậy sẽ có hai khả năng, nếu được thông quan thì doanh nghiệp thiệt hại khoảng 600-700 euro/container chi phí neo đậu cảng, bến bãi trong 4 tuần kiểm tra. Trong trường hợp không được thông quan và bị trả về thì riêng tiền vận chuyển cho mỗi container đã mất 4.000-5.000 euro, chưa tính tới thiệt hại hàng hóa.
Ngày 25-10, Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) đã có thông cáo báo chí cho rằng đây là một thách thức lớn đối với ngành khai thác và chế biến xuất khẩu thủy sản Việt Nam, bởi những hệ lụy có thể xảy ra như uy tín và thương hiệu của ngành thủy sản Việt Nam bị ảnh hưởng.
Theo Vasep, việc EU rút thẻ vàng đối với Việt Nam cũng là cơ hội để ngành khai thác thủy sản Việt Nam đánh giá lại thực trạng, tổ chức lại sản xuất, hoàn thiện hệ thống quản lý nghề cá để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
6 tháng khắc phục
Theo quy định, sau khi xác định một quốc gia có xuất khẩu thủy sản vào EU không đáp ứng được các yêu cầu của EU trong chống khai thác IUU, EU có quyết định cảnh báo chính thức (biện pháp thẻ vàng). Thời gian cảnh báo thẻ vàng là 6 tháng.
Sau 6 tháng (tức đến ngày 23-4-2018), có 3 khả năng xảy ra với Việt Nam.
Thứ nhất, nếu Việt Nam triển khai đầy đủ, toàn bộ các quy định của EU với các minh chứng cụ thể thì tình trạng cảnh báo thẻ vàng sẽ được dỡ bỏ
Thứ hai, nếu việc triển khai các quy định của EU về IUU có tiến bộ, EU có thể gia hạn để hoàn thiện các nội dung còn thiếu.
Trường hợp tồi tệ nhất, tức cảnh báo của EU không được thực hiện hoặc triển khai không hiệu quả, EU sẽ ban hành biện pháp thẻ đỏ, cấm xuất khẩu hải sản khai thác từ Việt Nam vào thị trường EU.
Hiện nay, đã có 25 quốc gia, vùng lãnh thổ bị EU áp dụng biện pháp phạt thẻ, trong đó có 6 quốc gia bị áp dụng biện pháp thẻ đỏ. Trong đó 10 nước được dỡ thẻ vàng, 3 nước đã được dỡ thẻ đỏ. Hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ được EU gỡ thẻ vàng trong khoảng thời gian từ 1 đến 2 năm. Tuy nhiên, Thái Lan đã 3 năm qua nhưng vẫn chưa được gỡ thẻ vàng.
Cũng tại buổi thông tin, ông Nguyễn Ngọc Oai, quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho biết, trong thời gian 6 tháng tới, Tổng cục Thủy sản sẽ sớm báo cáo Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia nhằm ngăn chặn, giảm thiểu và loại bỏ khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định đến năm 2025.
Bên cạnh đó, ngay sau khi Luật Thủy sản sửa đổi được Quốc hội thông qua, tổng cục sẽ khẩn trương xây dựng các văn bản dưới luật để có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của Luật Thủy sản sửa đổi nhằm đáp ứng được khung pháp lý về quản lý nghề cá theo yêu cầu của EU.
Theo TBKTSG Online