Bộ Tài chính khẩn trương xây dựng Đề án thí điểm bảo lãnh thông quan

Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án thí điểm BLTQ có nhiệm vụ chỉ đạo xây dựng kế hoạch, nghiên cứu xây dựng dự thảo đề án thí điểm BLTQ và hoàn thiện hồ sơ trình Bộ Tài chính, trình Chính phủ để trình Quốc hội phê duyệt một nghị quyết cho phép thực hiện đề án này.

Cần thiết ra đời nghị quyết BLTQ

Hiện tại, Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo và tờ trình nghị quyết thực hiện thí điểm cơ chế BLTQ đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu lấy ý kiến các bộ, ngành, cơ quan liên quan, cộng đồng doanh nghiệp (DN)…

Theo cơ quan hải quan, việc xây dựng, hoàn thiện đệ trình nghị quyết của Quốc hội về thí điểm BLTQ đối với một số mặt hàng xuất khẩu, nhập khẩu thuộc diện kiểm tra chuyên ngành (KTCN) là nhiệm vụ cấp thiết.

Đây là một bước thực hiện Quyết định 1254/QĐ-TTg (ngày 26/9/2018) về Kế hoạch hành động thúc đẩy Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, cải cách công tác KTCN và tạo thuận lợi thương mại giai đoạn 2018 – 2020.

Việc xây dựng nghị quyết về BLTQ phù hợp với bối cảnh tạo thuận lợi thương mại hiện nay, đang là một xu thế toàn cầu lan tỏa tới tất cả các quốc gia, với mục tiêu phát triển ngoại thương và tăng sức cạnh tranh, hội nhập với nền kinh tế toàn cầu. Đặc biệt, khi Việt Nam đã thông qua Hiệp định Tạo thuận lợi thương mại của WTO (TFA) vào ngày 15/12/2015.

Bên cạnh đó, để đẩy nhanh tiến trình thực hiện cam kết TFA, tạo điều kiện thúc đẩy nền kinh tế quốc gia phát triển, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo liên quan nội dung này như Nghị quyết số 35/NQ-CP về hỗ trợ phát triển DN đến năm 2020 đã chỉ ra nhiệm vụ trọng tâm của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của DN, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư mở rộng sản xuất.

Nghị quyết số 19/NQ-CP (năm 2015, 2016, 2017 và 2018) cũng đặt ra các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia với mục tiêu và giải pháp cụ thể đến năm 2020.

Mục tiêu đến năm 2020 môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh đạt mức trung bình ASEAN 3; trong đó thời gian thông quan hàng hóa qua biên giới là dưới 36 giờ đối với hàng hóa xuất khẩu và dưới 41 giờ đối với hàng hóa nhập khẩu.

Bối cảnh đó đặt ra yêu cầu Việt Nam cần thực hiện quyết liệt cải cách, đổi mới áp dụng phương pháp quản lý phù hợp tạo thuận lợi thương mại, thông quan nhanh chóng, trong đó có việc áp dụng cơ chế BLTQ tương tự một số nước phát triển trên thế giới như: Mỹ, Canada, Nhật Bản…

Đây là công cụ giúp cho cơ quan hải quan nâng cao năng lực quản lý, nâng cao tính tự giác tuân thủ pháp luật của DN, giúp cho hàng hóa được thông quan nhanh chóng, giảm chi phí cho DN, đồng thời góp phần mở rộng loại hình kinh doanh bảo hiểm tại Việt Nam.

Lợi ích cho cả hai phía hải quan và DN

Theo Tổng cục Hải quan, mục đích, quan điểm xây dựng nghị quyết BLTQ nhằm đảm bảo Việt Nam thực thi đầy đủ Công ước Kyoto về đơn giản hoá và hài hoà hoá thủ tục hải quan, Hiệp định tạo thuận lợi thương mại (TF) và các hiệp định thương mại mà Việt Nam là thành viên.

Bên cạnh đó, BLTQ mang lại một số lợi ích song hành như: tạo thuận lợi cho các hoạt động nhập khẩu hàng hóa, đơn giản hóa một số thủ tục hành chính, đảm bảo hàng hóa được thông quan, giải phóng nhanh chóng, giảm chi phí lưu giữ hàng hóa tại cửa khẩu.

Đồng thời, BLTQ giúp nâng cao năng lực quản lý của cơ quan hải quan, giảm thiểu rủi ro do việc không chấp hành pháp luật về thuế, về hải quan, về chính sách quản lý hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu,… của DN thông qua việc sử dụng một công cụ bảo lãnh mới để đảm bảo việc thực thi pháp luật của DN.

Về phương diện kinh tế, Việt Nam sẽ đa dạng hóa các loại hình dịch vụ BLTQ hàng hóa nhập khẩu; tạo điều kiện cho các DN nhập khẩu hàng hóa được lựa chọn tổ chức bảo lãnh có uy tín, thuận lợi, chi phí cạnh trạnh để đứng ra BLTQ hàng hóa với cơ quan hải quan.

Đây cũng là dịp hoàn thiện nội luật hóa BLTQ. Luật Hải quan năm 2014 có quy định về việc thông quan, giải phóng hàng và đưa hàng về bảo quản. Tuy nhiên, Luật Hải quan chưa có điều khoản cho tổ chức kinh doanh dịch vụ bảo hiểm được thay mặt chủ hàng đứng ra bảo lãnh về số tiền thuế phải nộp hoặc bảo lãnh việc chấp hành các chính sách về KTCN trong thời gian hàng hóa đưa về bảo quản tại địa điểm do người khai hải quan đề nghị để chờ kết quả KTCN…

Về lộ trình thực hiện, theo Tổng cục Hải quan, việc triển khai đề án cần được chia thành nhiều giai đoạn (thí điểm, mở rộng và chính thức), ưu tiên lựa chọn các loại hình hiện đã được áp dụng chế độ bảo lãnh để mở rộng đối tượng thực hiện, đồng thời thí điểm đối với các loại hình thuận lợi khi triển khai, đảm bảo không làm ảnh hưởng đến các hoạt động xuất nhập khẩu của DN./.